واکاوی کوتاه مسائل و مشکلات بیماران مبتلا به ایدز | ترس مبتلایان به ایدز از قضاوت‌های اجتماعی

«نگاه مردم درد دارد، تا می‌فهمند که ایدز داری به تو به چشم یک زن خطاکار نگاه می‌کنند. من هیچ اشتباهی نکرده ام، اما با این نگاه‌ها مرا شلاق می‌زنند.» این حرف زنی است که نه معتاد تزریقی است نه زن خیابانی، او فقط قربانی است. قربانی همسری که باعث شده واژه‌های ناحقی را به او نسبت بدهند.

به گزارش مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران، روزنامه آرمان در ادامه می نویسد: گرچه نسبت به گذشته تا حدودی افکار عمومی راجع به بیماری ایدز تغییر یافته و رسانه‌ها نیز در این زمینه گام‌های موثری برداشته اند، اما همچنان مبتلایان به ایدز از تیر نگاه قضاوت گرایانه مردم می‌رنجند؛ نگاه بُرنده ای که از خود بیماری برایشان سوزناک تر است و مشکلات این گروه از جامعه را دوچندان کرده است. ایدزی‌ها می‌ترسند؛ هم از خود بیماری و هم از برخورد دیگران، چون تا اسم بیماریشان به میان می‌آید اذهان مردم به سمت انواع مشکلات اخلاقی و روابط ناسالم می‌رود. گرچه بسیاری از زخم خوردگان این بیماری به صورت ناخواسته در این ورطه گرفتار شده اند، اما همیشه نگاه‌های معنی‌دار قلبشان را به درد آورده است.

زهره ۲۵ ساله یکی از همین قربانی‌هاست. او هم مثل بسیاری از زنان مبتلا به ایدز از طریق همسر معتاد خود به جمع ایدزی‌ها اضافه شده است.

او از داستان زندگی اش می‌گوید: همسر من اعتیاد داشت و مدتی در زندان بود تا اینکه پس از آزادی خانواده او تصمیم گرفتند که او را برای ترک به کمپ ببرند. در آن زمان چشم او عفونت کرد و پس از انجام آزمایش خانواده اش متوجه شدند که به دلیل استفاده از سرنگ مشترک مبتلا به ایدز شده است، اما به من چیزی نگفتند، چون من قصد جدایی داشتم و با همسرم قهر بودم. او ادامه می‌دهد: تا اینکه یکی از اقوام همسرم به من قضیه را گفت تا زودتر آزمایش بدهم، اما مرا قسم داد که به خانواده همسرم چیزی نگویم. زهره عنوان می‌کند: من آن زمان یک کودک شش ماهه داشتم، بلافاصله آزمایش دادم و نتیجه آن مثبت بود، اما خدا را شکر که فرزندم مبتلا نشده است. او می‌گوید: من نه اعتیاد داشتم و نه با دیگران ارتباط جنسی برقرار کرده بودم. من فقط قربانی همسرم شده ام. او با بیان اینکه دارو‌ها و آزمایش‌های ایدز رایگان است، می‌گوید: من قبلا می‌توانستم کار کنم و امورات روزمره خود را بگذرانم، اما از وقتی در سال ۹۰ به ایدز مبتلا شدم، شرایط جسمانی خوبی ندارم و سعی می‌کنم با کمک خیران و یارانه به زندگی خود ادامه دهم.

این زن جوان درباره نحوه برخورد پزشکان می‌گوید: دندانپزشکان رفتار خوبی ندارند، چون تا متوجه می‌شوند که اچ آی وی دارم نه تنها دندان‌هایم را درمان نمی‌کنند، بلکه حتی نگاه خود را هم از من دریغ می‌کنند. من هم به این دلیل و هم به‌خاطر هزینه بالای دندانپزشکی قید درمان را به کل زدم، تا جایی که مجبور شدم برای رهایی از درد دندان‌هایم به جای مخصوصی که برای کشیدن دندان مبتلایان است بروم و دندان‌هایی را که مشکل دارند بکشم. او ادامه می‌دهد: اما برخورد برخی پزشکان به حدی خوب است که من اعتماد به نفس می‌گیرم. حتی در مواردی پیش آمده که تا متوجه شدند من مبتلا به ایدز هستم به من بیشتر رسیدگی کرده اند. اکنون همسر زهره فوت شده و ایدز را برای او به یادگار گذاشته است. خانواده او با شرایطش کنار آمده و درکش می‌کنند، اما زهره به دلیل طرد نشدن از جانب دوستانش بیماری خود را از آنها پنهان کرده است. از او درباره نگاه دیگران می‌پرسیم که به گریه می‌افتد و می‌گوید: نگاه مردم درد دارد. تا می‌فهمند که ایدز داری به تو به چشم یک زن خطاکار نگاه می‌کنند. من هیچ اشتباهی نکرده‌ام و فقط قربانی ناآگاهی همسرم هستم، اما این نگاه‌ها مرا شلاق می‌زنند. او ادامه می‌دهد: این بیماری برای من محدودیت آورده است. من سنی ندارم؛ تا شرایط ازدواج برایم مهیا می‌شود و خواستگار می‌فهمد که من ایدز دارم دیگر پشت سرش را هم نگاه نمی‌کند، در حالی که یکی از مبتلایان با یک آقای سالم ازدواج کرده است. او در مورد فرهنگسازی مردم نسبت به این بیماری می‌گوید: اکثر زنان توسط همسرانشان مبتلا شده و هیچ تقصیری ندارند. اگر نوع نگاه‌ها عوض شود ما بهتر زندگی می‌کنیم.
سرپرستی خانواده با زنان قربانی
مدیرعامل موسسه کاهش آسیب نور سپید هدایت، درباره مشکلات بیماران مبتلا به ایدز می‌گوید: بیشترین درگیری مربوط به خانوده‌هایی است که والدین هر دو مبتلا به ایدز هستند، یعنی مرد خانواده به دلیل اعتیاد و سرنگ مشترک ایدز گرفته و به دنبال آن، این بیماری به همسر او نیز انتقال یافته است. سپیده علیزاده می‌افزاید: در پرونده‌های ما مواردی بوده که پدر خانواده بر اثر اعتیاد شدید فوت کرده و مادر خانواده نیز با وجود بیماری ایدز سرپرست خانواده شده است و به مراتب مشکلات این زنان بیشتر می‌شود. او اظهار می‌کند: از سوی دیگر، انگ و تبعیض اجتماعی خاطر این بیماران را مکدر کرده است، به گونه ای که حتی جرات نمی‌کنند با روان‌شناس و مشاور بیماری خود را مطرح کنند. این در حالی است که بسیاری از جراحان و دندانپزشکان نیز از درمان آنها سرباز می‌زنند. او توضیح می‌دهد: حتی در مواردی برخی از مبتلایان بیماری خود را از فرزندانشان پنهان می‌کنند، چون جامعه به فرزندانشان برچسب می‌زنند و این مساله تبعات جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. علیزاده مطرح می‌کند: موج اول ایدز از راه انتقال خون ناسالم بود، موج دوم توسط سرنگ مشترک و موج سوم از طریق روابط جنسی ناسالم است، اما ما هنوز در موج دوم مانده ایم و بسیاری از مراجعه کنندگان ما مردان معتاد هستند. او بیان می‌کند: در موج سوم نیز اغلب جوانان گرفتارند که باید دوباره اطلاع‌رسانی‌ها را افزایش داد.
ترس بیماران از قضاوت‌های اجتماعی
یک عضو کمیسیون بهداشت مجلس درباره هشدار سازمان جهانی بهداشت نسبت به کمبود آزمایش ایدز می‌گوید: ایران در این رابطه مشکلی ندارد و تعدادی از مراکز هستند که اعلام آمادگی کرده‌اند تا تمامی افراد مراجعه کننده از نظر تشخیص بیماری ایدز رایگان مورد آزمایش قرار بگیرند. سیامک مره صدق می‌افزاید: این مراکز در هر منطقه ای وجود دارند و فهرست آنها نیز موجود است. او اظهار می‌کند: بیشتر مشکل ما از این نظر است که بسیاری از افرادی که فکر می‌کنند مبتلا بهHIV هستند به دلیل بار منفی که اسم این بیماری دارد از اثرات سوء اجتماعی آن واهمه دارند. بنابراین از مراجعه به آزمایشگاه برای تشخیص بیماری و کنترل آن پرهیز می‌کنند، وگرنه از نظر تست تشخیص ایدز مشکلی نداریم و انجام تست در سراسر کشور موجود است. این عضو کمیسیون بهداشت درباره عدم پذیرش بیماران مبتلا به HIV در برخی بیمارستان‌ها می‌گوید: هر بیمارستانی که نسبت به پذیرش هر بیماری امتناع کند، مجرم بوده و این مساله قابل پیگیرد است، به گونه ای که قانون پروانه بیمارستان خاطی را لغو خواهد کرد. او ادامه می‌دهد: پزشک موظف است هر بیمار مراجعه کننده را با توجه به رعایت نکات ایمنی درمان کند و نباید به این فکر کند که ممکن است بیماری این بیمار به من منتقل شود.

او عنوان می‌کند: از نظر علمی ثابت شده است که تعدادی از افراد مبتلا به بیماری ایدز می‌توانند طی یک دوره که ممکن است حتی جواب آزمایش هم منفی باشد، منتقل‌کننده این بیماری باشند. او می‌گوید: حتی با وجود تست منفی نباید کادر درمانی و پزشک راحت از این قضیه بگذرند. بنابراین لازم است که بیماران، افراد مشکوک به ایدز و کادر درمانی کاملا تمام نکات ایمنی را رعایت کنند. مره صدق توضیح می‌دهد: اتفاقا بیماری که مشخص است مبتلا به ایدز است، احتمال انتقال بیماری از او به فرد دیگر کمتر است، چون ایمنی را بیشتر رعایت می‌کند و خطر بیشتر در مورد بیمارانی است که تست آنها منفی است و ممکن است عامل انتقال ایدز به دیگران باشند. از او درباره پیگیری از ابتلا به بیماری ایدز می‌پرسیم که می‌گوید: اکنون کشور در شرایطی قرار دارد که خطر ابتلا به ایدز وجود دارد. بنابراین باید نکات ایمنی را رعایت کنیم و در این رابطه به مردم مخصوصا افرادی که در معرض خطر هستند، آموزش و آگاهی بدهیم. او می‌افزاید: استفاده از سرنگ مشترک و استفاده بیش از حد از سرنگ‌های یک بار مصرف در مورد معتادان، عدم رعایت توصیه‌های بهداشتی در مراجعه به آزمایشگاه‌ها، آرایشگاه‌ها و دندانپزشکی‌ها و داشتن روابط جنسی مشکوک، ناسالم و محافظت نشده از عوامل انتقال بیماری ایدز به افراد هستند که ضروری است در این زمینه فرهنگسازی شود.